Spis treści
Czym jest sinizna leśna?
Opierając się na różnych źródłach można na to pytanie odpowiedzieć następująco. Otóż mianem sinizny określa się zabarwienie iglastego drewna okrągłego lub materiałów tartych na kolor od niebieskiego do zielonoczarnego. Za zmianę barwy odpowiedzialne są grzyby należące do klasy workowców. Drewno najłatwiej sinieje na wiosnę i w lecie, a optymalna wilgotność drewna sprzyjająca rozwojowi grzybów powodujących siniznę to 30-80%. Sinizna nie pojawia sią zatem na drewnie żywych drzew i nie pojawia się na drewnie już przesuszonym. Newralgicznym okresem sprzyjającym pojawianiu się sinizny jest czas od pozyskania drewna – już w lesie, do przesuszenia wyrobów po przetarciu drewna. Nie można oczywiście generalizować, ale najczęstszym źródłem pojawiania się sinizny jest las – w okresie od pozyskania do wywozu drewna. Sinizna bowiem przenosi się za pomocą zarodników i strzępek grzybni roznoszonych przez wiatr i deszcz, a także przez owady. Przed infekcją chroni drewno nieuszkodzona kora, jednak w trakcie pozyskania i manipulacji drewna pojawiają się odsłonięte czoła – miejsca przerzynki kłód i wałków oraz odarcia kory spowodowane transportem w lesie – od miejsca ścinki do miejsca składowania przed wywozem, tzw. zrywka drewna. W lesie jak wiadomo jest też znacznie większa wilgotność, która sprzyja rozwojowi grzybów. Zapewne stąd powszechnie stosowane w nazwie określenie „sinizna leśna”.
Na szczególną uwagę zasługuje jeszcze jeden istotny fakt. Otóż bez zbędnego zagłębiania się w szczegóły można powiedzieć, że sinizna swą barwę uzyskuje dopiero po obumarciu grzybów żywiących się plazmatyczną treścią komórek miękiszowych bielu. Strzępki żywej grzybni są bezbarwne, a dopiero po obumarciu nabierają barw widzianych przez nas jak wcześniej wspomniano od niebieskiej do zielonoczarnej. Wniosek jest zatem taki, że kiedy już widzimy siniznę, to mamy do czynienia z obumarłymi, nieaktywnymi grzybami!
Skąd wiemy, że mamy do czynienia z sinizną leśną?
Jaki wpływ na wytrzymałość drewna ma sinizna leśna?
Czy sinizna leśna stanowi problem w przemyśle drzewnym?
Sinizna w europaletach
Podsumowując zatem, jakie znaczenie ma obecność sinizny leśnej w europaletach:
- Absolutnie nie może świadczyć o niewłaściwej wilgotności, wadliwej obróbce czy przechowywaniu;
- Jest ona dopuszczalna, chociaż ze względów estetycznych raczej niewskazana;
- Podczas produkcji europalet praktycznie nie stosuje się żadnych środków chemicznych do konserwacji, odkażania czy barwienia – nie dopuszcza tego norma Kodeks UIC 435-2, więc utrudnianie wnikania „chemii” nie ma znaczenia;
- Sinizna leśna niewątpliwie wpływa na wygląd handlowy europalety obniżając jej estetykę;
- Można ją pomylić z niedopuszczalną obecnością pleśni na powierzchni drewna, konieczne jest przynajmniej uproszczone badanie;
- Usuwanie sinizny z drewna jest możliwe, albo mechanicznie poprzez szlifowanie lub struganie, albo przy użyciu środków chemicznych – obie metody jednak nie mają i nie mogą mieć zastosowania w gotowych europaletach!
Uwaga!
Opracowanie powyższe nie wyczerpuje całości wiedzy nt. sinizny – jest jedynie skrótem przygotowanym na potrzeby uzupełnienia bazy wiedzy o europaletach. Do badania – oceny i pomiaru wad drewna niezbędna jest wiedza i doświadczenie, a najlepiej ukończony kurs brakarski. Autor jest wykwalifikowanym brakarzem i posiada wieloletnie doświadczenie w pracy przy kontroli europalet.
Adam Paciorek
Dyrektor Techniczny ZPEUIC z wykształcenia i zamiłowania leśnik, drzewiarz i przyrodnik; nauka w Technikum Leśnym w Tucholi i SGGW Warszawa – uzyskany tytuł inżyniera leśnictwa; 28 lat pracy zawodowej, z czego ostatnie 15 lat na stanowisku Inspektor ds. kontroli europalet w SGS Polska Sp. z o.o.; wcześniej na stanowiskach: Kupiec surowca drzewnego w Pfleiderer Grajewo, Kierownik w Tartaku – ZTS J.Jacyno, a na początku kariery 8 lat pracy w Lasach Państwowych na stanowiskach podleśniczy i Specjalista. Zainteresowania: fotografia, podróże, żeglarstwo i strzelectwo.